De principio a fin (clase bilingüe) – Lenguaje Segundo de Primaria

Aprendizaje esperado: Escribe un texto breve sobre un tema cultural atendiendo que no se desvíe del tema a lo largo de su producción escrita.

Énfasis: Escribe un texto sobre la crianza de algunos animales en su comunidad y revisa que haya tratado el mismo tema de principio a fin.

¿Qué vamos a aprender?

Escribirás un texto breve sobre un tema cultural cuidando no desviarte del tema a lo largo de tu producción escrita.

Elaborarás un texto sobre la crianza de algunos animales en tu comunidad y revisarás que hayas tratado el mismo tema de principio a fin.

En el programa televisivo se contará con la asistencia de la maestra Gloria Victoria hablante de la lengua mixteca de la región Alta del estado de Oaxaca.

La lengua mixteca también se habla en los estados de Guerrero y Veracruz.

En esta sesión aprenderás algunas estrategias para que cuando escribas tu texto hables sobre el tema que escojas de principio a fin y evites iniciar con un tema y terminar con otro.

En clases pasadas has aprendido sobre la importancia que tiene planear tu texto antes de que empieces a escribir, es decir, tener un plan de lo que quieres expresar, a quién se lo dices, cuál es el propósito de tu texto.

¿Qué hacemos?

Planear es muy importante porque también te ayuda para que no te salgas de tu tema de principio a fin.

Puedes planear en textos breves y largos.

Recuerda estas preguntas que te ayudan a planear tu texto.

  1. ¿Sobre qué voy a escribir?
  2. ¿Qué voy a decir sobre el tema?
  3. ¿Para qué escribo? o bien, ¿Qué quiero lograr con mi texto?
  4. ¿Para quién escribo?
  1. ¿Nu a kuniyo teeyo?
  2. ¿Na tu´un ntatuyo?
  3. ¿naxa teeyo? A ¿na tu´un kuniyo teeyo?
  4. ¿Na nuu teeyo?

En esta sesión sólo presta atención a las dos primeras preguntas:

¿Sobre qué voy a escribir?

En esta pregunta debes definir el tema de tu texto.

Puedes escribir, por ejemplo, sobre el tema de una práctica cultural que es muy cercana para los niños y niñas de los pueblos indígenas.

¿Sobre qué voy a escribir?

Sobre la crianza de animales en mi comunidad.

  1. ¿Na siki kúa teeyo?

Nta Siki kiti a janu Ñuu da.

En cuanto a la crianza de los animales hay una gran diversidad de temas, por ejemplo:

  • Las vacunas.
  • Los alimentos nutritivos.
  • Los juegos favoritos.
  • Las frutas de tu región.
  • El trabajo de papá y mamá.

A veces el tema lo propone tu maestra o maestro y en otras ocasiones tu puedes elegirlo.

En este caso ya se eligió un tema para que puedas hacer el ejemplo.

La segunda pregunta es:

¿Qué voy a decir sobre el tema?

Es muy importante que respondas a esta pregunta para no salirte de tu tema al momento de escribir. Para que puedas responder es necesario que sepas sobre el tema, o tener cierta claridad.

Algunas veces en clase, tú maestra o maestro te indican qué aspectos vas a tratar sobre un tema, pero otras veces tú puedes decidir. Ve a tu ejemplo:

¿Sobre qué voy a escribir?

Sobre la crianza de animales en mi comunidad.

¿Qué voy a decir sobre el tema?

Qué es la crianza de animales.

Qué animales se crían en mi comunidad.

Cómo se crían.

Para qué se crían.

  1. ¿Na siki kúa teeyo?

Nta Siki kiti a janu Ñuu da

  1. ¿Na tu´un ntatuyo?

Naxa skuanuyo nani kiti.

Nani kiti janu nu ñuuda.

Naxa skuanuyoti.

Naxaá skuanuyoti.

Como puedes darte cuenta, planear tu texto te lleva cierto tiempo y dedicación, quizá pienses que es tiempo perdido y que es mejor comenzar a escribir sin hacerlo, sin embargo, no es así, pues planear, te ayuda a elaborar un mejor texto y te ahorra tiempo, pues ya tienes ideas claras sobre qué escribir.

Ahora vamos a ver estas dos preguntas:

¿Para qué escribo? o bien, ¿Qué quiero lograr con mi texto?

Para contarle a los niños de otra comunidad cómo criamos animales en mi comunidad.

¿Para quién escribo?

Para niños y niñas de primaria.

¿Na siki kúa teeyo?

Nta Siki kiti a janu Ñuu da.

¿Na tu´un ntatuyo?

Naxa skuanuyo nani kiti.

Nani kiti janu nu ñuuda.

Naxa skuanuyoti.

Naxaá skuanuyoti.

¿Naxa teeyo? A, ¿na tu´un kuniyo teeyo?

Ntakaniyo nu nta suchilili nu inka ñuu naxa skuanuyo kiti nu ñuuda.

¿Na nuu teeyo?

Nu nta ñaluli in teluli skua.

Cuando termines tu planeación, puedes compartirla con tu maestro o maestra, con tu mamá, papá o un adulto en casa para que te den su punto de vista.

Si no respondes correctamente la segunda pregunta, desde ahí puedes salirte del tema.

Lee el siguiente texto que se realizó a partir de este plan y revisa sí se tomó en cuenta en la escritura.

Cuando termines la lectura, vas revisando si se responde a cada una de las preguntas que corresponden a la planeación. En la segunda pregunta, muestra como cada punto se va tratando en un párrafo.

Crianza de animales en mi comunidad

La crianza de animales se refiere al cuidado del crecimiento de animales para consumirlos o venderlos. Se cuida a los animalitos desde chiquitos, se les alimenta para que crezcan y tengan más crías.

En la comunidad de Santa Cruz Nundaco, la gente cría borregos, pollos, cerdos y vacas. Sin embargo, la mayoría cría borregos.

Los borregos se tienen en un corral cerca de la casa. Las mujeres son quienes los alimentan con zacate o rastrojo. Los niños ayudamos a pastear a los borregos, los llevamos a un lugar seguro y libre para que coman hierba del campo y puedan andar más libres, así viven más contentos y crecen mejor.

En mi comunidad, la gente cría borregos para comer en casa, también para cambiarlos por otros animales o cosas que nos sirven para vivir, algunas veces los borregos se regalan para las fiestas de la comunidad.

A mí me gusta cuidar a mis borregos y así ayudar a mi familia.

Nta kiti janu nu ñuu da

Nta nani kiti skuanuyoti de jitonkuyoti taba na kuanuti in na ntakaya ñamati taba kuu kayoti a xi kuyaviti.

Nta tee ñuu ndáaku, skuanu ntade nani kiti taku tikachi, chuun, cuchi, xtiki. su jito ndaade tikachi.

Nta tikachi yintasiti ve´eti, kaa ñati ve´eti. Nta ñaa ku a jitoti de jaantaña a yaati, yaati ñama, yuku in jiti ntute. Nta xuchiluli kua jitoti, jaantainti yuku nu jikonumati kua vati kuti.

Nta ñaxivi ñuuda skuanu ntaña tikacki tava kayoti, a samayoti in inka kiti, samayoti nani ntaiñuyo jiniñuyo. Iyo de jinimani ntade tikachi a kuu viko ñuu.

Jatanida kotoda tikachi chi sunkua chinteta´anda.

Cuando haces una buena planeación logras que tu texto trate sobre el tema que deseas abordar ¡De principio a fin!

Cada que vayas a escribir un texto, realiza una planeación y le pides a mamá, papá u otro adulto que te ayude a revisarla. Verás que tendrás excelentes resultados.

¡Anímate a realizarlo!

Si te es posible consulta otros libros y comenta el tema de hoy con tu familia. Si tienes la fortuna de hablar una lengua indígena aprovecha también este momento para practicarla y platica con tu familia en tu lengua materna.

¡Buen trabajo!

Gracias por tu esfuerzo.

Scroll al inicio